ALSACE - Xứ sở vang trắng tuyệt hảo

ALSACE – Xứ sở vang trắng tuyệt hảo Đông Bắc nước Pháp!

Vùng đất xinh đẹp và cổ kính Alsace tọa lạc ở miền đông bắc nước Pháp. Có ranh giới giáp với Đức và Thụy Sỹ. Thủ phủ của Alsace là Strasbourg, thành phố gây ấn tượng với những ngôi nhà theo lối kiến trúc Đức – Pháp đứng cạnh nhau. Những con kênh thơ mộng uốn lượn chảy qua thành phố. Với những khu chợ Noel đẹp nhất châu Âu họp vào mùa Giáng sinh và nhà thờ Notre-Dame có ngàn năm tuổi.

Một góc thành phố Strasbourg – thủ phủ vùng Alsace

Alsace là một trong bốn vùng làm rượu vang danh tiếng của Pháp. Bên cạnh Bordeaux, Burgundy, Champagne và nổi danh với rượu vang trắng hảo hạng. Nhắc đến vang Alsace cũng đồng nghĩa với vang trắng. Vì nó chiếm tới 90% sản lượng rượu vang cả vùng. Tuy vậy số 10% còn lại của vang đỏ, vang hồng rosé và crémant d’Alsace tuy sản lượng không nhiều nhưng chất lượng không hề thấp. Ví dụ vang sủi bọt crémant d’Alsace có thể so được với các loại Champagne thượng hạng ở vang Pháp, trong khi giá cả thì lại dễ chịu hơn nhiều.

Hàng năm Alsace cung cấp khoảng 150 triệu chai rượu (tương đương 1.1 triệu héc to lít) ra thị trường. Trong đó có khoảng 25% là xuất khẩu sang các nước lân cận và Châu Á, Mỹ. Doanh thu hàng năm của vang Alsace ước tính khoảng 500 triệu euros. Chiếm 30% doanh thu của vang trắng thường và 30% đối với vang trắng sủi bọt tại thị trường Pháp.

Ở Alsace có khoảng 4,200 nhà trồng nho, trong đó 1,790 sở hữu diện tích vườn nho trên 2 héc ta. Trong tổng số 119 ngôi làng trồng nho có 51 ngôi làng được xếp hạng grand cru, chiếm 5% tổng diện tích canh tác. Có tới 80% tổng sản lượng tập trung vào 175 nhãn rượu chính (bao gồm các hợp tác xã, nhà buôn). Các nhà làm rượu lớn trong vùng là Maison Trimbach, Domaine Zind-Humbrecht, Hugel & Fils, Léon Beyer, Weinbach, Josmeyer, Marcel Deiss, Wolfberger, Cave Hospices de Strasbourg,vv. Và họ thường bán rượu cả cho kênh phân phối sỉ lẫn các cửa hiệu riêng trên phố.

ALSACE – Xứ sở vang trắng tuyệt hảo!

VÙNG TRỒNG NHO CÓ LỊCH SỬ ĐAU THƯƠNG

Alsace là vùng làm rượu lâu năm, nơi được cho là xứ vang trắng đầu tiên ở châu Âu từ thời La Mã cổ đại. Vào khoảng thể kỷ thứ 3 sau Công nguyên. Alsace từng là vùng rượu vang đứng đầu nước Pháp cho tới thế kỷ 16. Vượt cả Bordeaux về số lượng và chất lượng. Nhưng khó có thể ngờ rằng vùng đất hiền hòa thơ mộng này lại mang trong mình lịch sử đau thương cả ngàn năm về chiến tranh và xâm lấn giữa hai đế quốc Pháp – Phổ (nước Đức sau này).

Sau thời gian phát triển cực thịnh, đến đầu những năm 1600. Cuộc chiến Ba mươi năm (những năm 1616-1648) giữa Pháp – Phổ đã tàn phá nặng nề các vườn nho ở Alsace. Vườn tược bị phá hoại, dân cư sơ tán, bệnh dịch hoành hành liên miên đã làm cho ngành sản xuất rượu vang địa phương xuống dốc trầm trọng. Có thời kỳ dưới sự xâm chiếm của Đức. Vang Alsace được trồng đại trà trên các cánh đồng chỉ nhằm mục đích làm vang trộn cho vang Đức.

Từ sau Thế chiến I, khi người Pháp lấy lại Alsace. Người trồng nho ở đây quyết tâm vực dậy danh tiếng vang Alsace với chính sách “chất lượng hạng nhất”. Chỉ sản xuất vang từ những giống nho truyền thống chất lượng cao nhất trên những vùng đất tốt nhất. Từ đó vang Alsace mới bắt đầu được hồi phục và vươn lên cho đến ngày nay.

ALSACE – Xứ sở vang trắng tuyệt hảo!

VÙNG TRỒNG NHO CÓ MỘT KHÔNG HAI

Vùng Alsace sở hữu những giống nho có mùi thơm tinh tế và cấu trúc phức tạp. Nho được trồng trên sườn đồi dốc dưới chân núi Vosges ở phía tây xuôi dần về hướng con sông Rhin ở phía đông. Trên nhiều vùng địa chất khác nhau, tạo cho mỗi giống nho được trồng trên đất một mùi vị và hương thơm khác biệt.

Xứ Alsace được dãy núi Vosges ở phía tây che chắn khỏi khí hậu Địa Trung Hải. Cho nên có tính chất khí hậu ôn đới bán lục địa, mùa hè nóng và mùa đông có tuyết. Thời tiết quanh năm thường khô và có lượng mưa ít nhất trên toàn nước Pháp. Ở các vị trí trên các sườn đồi dưới chân núi Vosges thường tận hưởng số lượng ngày nắng nhiều nhất trong năm. Mang đến chất lượng tốt nhất cho các trái nho được trồng ở vị trí này. Thế nên các vườn nho Alsace thường nằm ở trên các vùng sườn đồi có độ dốc cao. Hơn là ở dưới đồng bằng như các vùng trồng nho khác.

Về địa chất, với diện tích khoảng 15,000 ha. Vùng trồng nho Alsace là bức tranh ghép mosaic phức tạp của tới 13 loại thổ nhưỡng khác nhau: đất đá granite, đá vôi, đá gneiss, sa thạch, đất sét pha cát, đá núi lửa…Hình thành từ dãy sụp gãy Alsace nằm giữa dãy núi Vosges và Forêt Noir (Rừng Đen) khoảng 500 triệu năm về trước.

Lát cắt các vùng địa chất tiêu biểu của vùng trồng nho Alsace.

Các giống nho ở Alsace là tấm gương tinh tế phản ánh yếu tố khí hậu – thổ nhưỡng terroir của vùng đất tạo nên nó. Do vậy trên những vùng đất khác nhau, cùng một giống nho lại có thể cho ra những chùm quả có chất lượng khác nhau, mang đậm nét terroir. Đặc biệt ở tại 51 ngôi làng xếp hạng grand cru, nơi có điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng tốt nhất trong toàn vùng. Rượu vang từ những trái nho trồng trên đất các ngôi làng này cũng cho ra chất lượng hảo hạng tốt nhất.

Có thể nói không ngoa rằng rượu vang Alsace là kết tinh đầy đủ từ những giống nho quý hiếm. Yếu tố khí hậu – thổ nhưỡng terroir duy nhất chỉ có tại Alsace. Và văn hóa đặc thù mà không vùng trồng nho nào có được. Văn hào Honoré de Balzac đã từng nhận xét rằng vang Alsace. Là sự kết hợp hài hòa giữa kỹ thuật của người Đức pha với nét lãng mạng của người Pháp.

Alsace, vùng đất của rượu vang

RƯỢU VÀ THỨC ĂN

Các loại vang Alsace, cũng giống như các loại rượu vang của Pháp. Được uống theo từng thời điểm trong bữa ăn hay với từng loại thức ăn khác nhau. Chứ không chỉ đơn giản là “vang đỏ uống với thịt đỏ, vang trắng uống với thịt trắng”. Do có nhiều giống nho, nên chọn rượu cho thức ăn wine-food fairing cho vang Alsace cũng khá phức tạp chứ không hề đơn giản.

– Khai vị hoặc tiệc nhẹ: Muscat, Gewurztraminer và Crémant d’Alsace.

– Món khai vị: Sylvaner hoặc Pinot Noir với charcuterie, Riesling với salad cá hay sò, Muscat với măng tây…

– Món hải sản: Sylvaner với hàu, Riesling với cá hồi tươi, hoặc Gewurztraminer với món tôm…

– Thịt và gia cầm: Riesling với thịt trắng, Pinot Gris với bê, Gewurztraminer với thịt xông khói…. Với tất cả các loại thịt đỏ nói chung, vang đỏ Pinot Noir là sự lựa chọn thích hợp.

– Thức ăn của thế giới: Sylvaner với sushi, Riesling với chả giò Việt Nam, hoặc Gewurztraminer với tacos, thức ăn cay châu Á.

– Phó mát: Pinot Blanc với loại phó mát mềm nhẹ. Riesling với phó mát dê. Sylvaner với soup phó mát (phó mát nướng chảy). Gewurztraminer với phó mát chín nặng (Munster, Pont l’Evêque, Maroilles), phó mát xanh. Pinot Noir với loại phó mát cực nặng và các loại khác.

– Tráng miệng với các loại bánh ngọt, bánh kem hay trái cây, các loại rượu ngọt như Pinot Gris, Gewurztraminer là sự lựa chọn thích hợp. Ngoài ra, các loại rươu đặc biệt như Vendanges Tardives hoặc Sélections de Grains Nobles cũng rất phù hợp với tráng miệng ngọt hoặc đơn giản chỉ để nhâm nhi một mình.

Một ly Gewurztraminer và món chả giò Việt Nam.

Vang Alsace như được tôn thêm hương vị nếu được phục vụ với các món ăn truyền thống địa phương. Rượu vang trắng của Alsace rất hợp với phó mát địa phương. Món cá chép hoặc cá lờn bơn rắc bột chiên bơ theo kiểu meunière. Vùng Alsace còn có món tarte flambée (tiếng địa phương gọi là flammekueche). Một loại pizza địa phương và món tartiflette – khoai tây trộn phó mát đút lò nướng giòn.

Món tarte flambéee.

Đối với du khách từ phương xa đến, dễ ăn nhất vẫn là món dưa cải chua Alsace choucroute alsacienne. Bắp cải trắng được xắt thật mỏng rồi ngâm muối và rượu trắng. Khi nấu lên thì cho thêm chút rượu nho thơm ngâm hạt đỗ tùng genièvre. Món choucroute truyền thống thường được dọn với xúc xích, thịt xông khói, giò lợn hầm và khoai tây nướng. Tuy nhiên, để chiều lòng thực khách đó đây. Món choucroute cũng có thể nấu với sò điệp, tôm tươi, cá hồi, cá vược hun khói kèm nước sốt.

Tranh vẽ một nhà hàng Alsace phục vụ món choucroute alsacienne trên bàn ăn. Hai bên là hình ảnh các cô cậu bé trong lối trang phục địa phương truyền thống.

THƯỞNG THỨC

Vang trắng Alsace có mùi tươi mát, tinh tế thanh lịch. Nhưng không kém phần phức tạp, sexy quyến rũ. Thể hiện rõ nhất đặc tính của quả nho, của terroir và kỹ thuật làm rượu có truyền thống cả ngàn năm tuổi. Từ mùi thơm hương hoa cho đến trái cây nhiệt đới, từ mùi khoáng chất đến mùi gia vị. Từ mùi quế cho đến mùi quả mọng…sẽ tùy theo giống nho mà nổ bùng trong ly rượu.

Vang Alsace uống ngon nhất ở nhiệt độ 8-12°C đối với vang trắng. Rosé từ 5-8°C đối với vang ngọt tráng miệng và crémant và 15-18°C đối với vang đỏ. Cho nên phải luôn ướp lạnh vang trước khi uống để đạt được chất lượng cao nhất về mùi và vị.

Các loại mùi vị bạn có thể nhận ra ở vang Alsace.

Nếu bạn có dịp, đừng bỏ lỡ cơ hội thưởng thức một ly vang khô tươi mát Riesling. Một ly vang ngọt cay Gewuztraminer hay một ly crémant sảng khoái của vùng Alsace. Vang Alsace đều rất tuyệt để dành uống trong bữa ăn ngon, nâng ly chúc mừng. Hoặc chỉ để nhâm nhi một mình trong lúc có cảm xúc. “Nhấp thử một ngụm ở đầu môi, hương rượu thoang thoảng ở chót lưỡi, đôi khi mát nhẹ mùi hoa trái, dịu thơm như thảo mộc, phảng phất một chút rơm tươi“. Đó chính là rượu vang Alsace, thứ rượu có thể quyến rũ và thay đổi hoàn toàn quan niệm của bạn về rượu vang trắng.

RƯỢU VÀ DU LỊCH

ALSACE – Xứ sở vang trắng tuyệt hảo!

Phong cảnh ở ngôi làng cổ Colmar, một trong những ngôi làng đẹp nhất châu Âu, được mệnh danh là ‘tiểu Venice’. Colmar là nguyên quán của nhà điêu khắc Frèdèric Bartholdi – tác giả bức tượng Nữ thần Tự do ở New York. Tại Colmar còn có bảo tàng về ông.

Alsace còn được biết đến bởi con đường rượu vang (route des vins d’Alsace) nổi tiếng và sớm nhất trong lịch sử nước Pháp. Với hơn 170 km trải dọc từ bắc tới nam dành cho dân du lịch muốn thăm quan các vườn nho. Và nếm thử rượu tại các nhà làm rượu.

Hơn một trăm ngôi làng xinh xắn thơ mộng có từ thời cổ đại, tiêu biểu như Ammerschwihr, Ribeauvillé, Colmar, Eguisheim, Turckheim, Kaysersberg vv. Cũng là địa điểm du lịch nổi tiếng. Đi nơi đâu trong số những ngôi làng ở Alsace. Bạn lúc nào cũng thấy những khu phố cổ với con đường nhỏ lát đá quanh co. Những ngôi nhà với bậu cửa sổ treo đầy hoa. Hay vườn nho trải dài trên các vùng đồi xen lẫn với các làng mạc với mái ngói lợp bằng đất nung. Và thường thấy một nhà thờ có tháp chuông nhọn vươn lên trong ánh nắng nhạt.

Video giới thiệu về Con đường rượu vang Alsace – Route des vins d’Alsace/Youtube

Ngôi làng cổ Kaysersberg. Ảnh Brian Jannsen

Những ngôi nhà như vừa mới bước ra từ thời Trung Cổ tại làng Colmar. Ảnh Brian Jannsen

Bên trong nhà thờ làng Kaysersberg. Ảnh Brian Jannsen

Panorama khung cảnh vườn nho ở ngôi làng Niedermorschwihr

Khách đến đây vừa khám phá phong cảnh của những ngôi làng cổ xinh đẹp. Thăm những vườn nho lá xanh trải dài trong ánh nắng vàng tươi. Vừa nhâm nhi ly rượu vang thơm mát với các món ăn đặc sản địa phương. Và khi ra về thì mang nặng những chai rượu từ các hầm rượu ưa thích trong vùng. Cũng như các sản vật địa phương khác của vùng Alsace hiền hòa xinh đẹp và thơ mộng.